III Niedziela Zwykła (Ne 8,1-4a.5-6.8-10; Ps 19,8-10.15; 1 Kor 12,12-30; Łk 1,1-4.4,14-21)
Bóg przemawia do człowieka. Izraelici słuchali słów Prawa Bożego. Słowo Boże jest drogowskazem dla naszego życia. Jesteśmy członkami Ciał Chrystusowego- Kościoła. Służymy wspólnocie darami otrzymanymi od Boga przez Ducha Świętego . Jezus jest obiecanym przez Boga Mesjaszem.
Nehemiasz- Żyd pełniący urząd podczaszego na dworze króla perskiego Artakserksesa I (465-424 przed Chrystusem); później jego namiestnik w Judzie. Do Nehemiasza przebywającego na dworze perskim docierają wiadomości o Judejczykach pozostałych w Jerozolimie. Święte miasto jest zburzone, świątynia nie odgrywa ważnego znaczenia w życiu społeczności . Korzystając ze swojej pozycji na dworze podejmuje działania zmierzające do ratowania rodaków ocalałych z niewoli babilońskiej. Prosi króla o pozwolenie na podróż do Jerozolimy i odbudowę murów miasta i świątyni. Prosi też o eskortę, listy polecające do lokalnych władz i materiały niezbędne do budowy.
Z pomocą mieszkańców Judy udaje mu się z wielką trudnością odbudować mury obronne miasta. Następnie próbuje zorganizować życie społeczne i religijne w Jerozolimie. W siódmym miesiącu od rozpoczęcia odbudowy murów miasta (około połowy września) Nehemiasz i pisarz Ezdrasz (wysoki urzędnik na dworze perskim króla Dariusza) zgromadzili cały lud Jerozolimy i uroczyście czytają Prawo Boże. Na początku Ezdrasz wypowiedział formułę błogosławieństwa nad całym ludem, który odpowiedział: Amen. Następnie Ezdrasz odczytywał Prawo z przerwami, a lewici po każdym fragmencie wyjaśniali sens Pisma, przez co Prawo stawało się zrozumiałe. Ten dzień miał być dla Żydów wielkim świętem, gdyż odradzająca się na nowo wspólnota, buduje swoją przyszłość na posłuszeństwie Bożemu Prawu.
Jak słucham Bożego słowa? Czy jest ono dla mnie zrozumiałe?
Psalm 19 jest hymnem śpiewanym przez naturę, szczególnie przez niebo na cześć Boga oraz pochwałą Prawa, jako wyrazu woli Bożej. Psalmista ukazuje nam Boga Stwórcę, który jest zarazem Prawodawcą. Autor wychodząc od uznania mądrości i chwały Boga przechodzi do modlitwy o nieskazitelność i odporność na wpływy grzeszników. Wola Boże opisywana przez psalmistę jest określana sześcioma synonimami, które obrazują właściwości jej działania i wartość jej objawienia. Prawo Pana jest doskonałe, „pokrzepia duszę”, pouczając o prawdach moralnych „radują serce” człowieka i „oświecają” je, bowiem są czyste, a trwają na wieki. Przykazania Boże mają uczyć człowieka mądrości.
Epoki będą się zmieniać, ale zawsze będą musiały dostosować się do nakazu Bożego. Dla psalmisty modlitwa jest nie tylko sprawą ust, ale i serca, czyli wnętrza duszy. Jest wewnętrznym kontaktem z Bogiem, a nie tylko zwykłą powinnością. Na modlitwie psalmista ma otwartą postawę na Boga, która nie ukrywa nawet słabości. Wobec Boga psalmista ma postawę Bojaźni Bożej, a Jego samego nazywa Opoką i Zbawicielem.
Jaka rolę pełni Słowo Boże w moim życiu? Kim dla mnie jest Bóg? Jak wygląda moja modlitwa ? Czy jest głęboka, czy tylko powinnością? Porównywanie zorganizowanej społeczności do ludzkiego ciała znane było w starożytnym świecie. Według nauki Pawła Kościół- Lud Boży Nowego Przymierza jest Ciałem Chrystusa. Obraz ciała jako symbol jedności i harmonii był znany w starożytności. Grecy i Rzymianie do ciała porównywali państwo, stoicy( grecka szkoła filozoficzna) – cały wszechświat. Ciało ludzkie składa się z rozmaitych członków, które spełniają konkretne, indywidualne funkcje, zgodnie ze sobą współpracując w utrzymaniu i rozwoju całego organizmu.
Paweł odnosi ten obraz do Kościoła. Podobnie Kościół jako Ciało Chrystusa jest wspólnotą wiernych, a każdy członek tej wspólnoty wykonuje swoje własne zadania i działa w jedności z innymi dla dobra całego Kościoła. Między wiernymi a Chrystusem oraz między samymi chrześcijanami istnieje tak ścisła więź jak między częściami tego samego ciała. Wszyscy członkowie Kościoła mają tę samą godność oraz są wzajemnie za siebie odpowiedzialni. Każdy z członków Kościoła ma do spełnienia we wspólnocie swoją własną i niepowtarzalną rolę. W mistyczne Ciało Chrystusa, czyli w Kościół, zostajemy wszczepieni przez chrzest.
Wszyscy członkowie Kościoła są napełnieni Duchem Świętym. Oznacza to, że w sakramentach działa Duch Św. jako Duch samego Chrystusa. Paweł wylicza tylko niektóre dary (charyzmaty) i urzędy Kościelne. Gdy mówi o Apostołach, to nie ma na myśli tylko dwunastu towarzyszy Jezusa , ale tych wszystkich, którzy głosili naukę Chrystusa (Barnaba; Sylas; Tymoteusz; Apollos…). Następnie wspomina o prorokach- tych, którzy przemawiają z natchnienia Bożego, którzy nie przepowiadali przyszłości, ale głosili słowo Boże i nauczali pod natchnieniem Ducha Świętego, wyjaśniając tajemnice Bożego Objawienia.
Ważną rolę w życiu Kościoła odgrywali nauczyciele (kapłani, lewici, katecheci), którzy głosili homilie podczas zebrań liturgicznych i nauczali głównych prawd wiary. We wspólnocie- według św. Pawła- są też ludzie, którym Bóg udzielił szczególnych darów, do których zaliczyć można uzdrawianie, przemawianie językami, czy tłumaczenia tego, co mówią inni obcymi językami. Dlatego św. Paweł pokazuję, że we wspólnocie Kościoła służąc sobie nawzajem, ubogacamy ten Kościół osobistymi darami otrzymanymi od Boga Ojca i Jezusa Chrystusa, przez Ducha Świętego.
W jaki sposób wykorzystuję we wspólnocie Kościoła otrzymane od Boga dary? Czy służę nimi dla budowania innych członków?
Połączenie początku opowiadania Ewangelisty Łukasza ze sceną, która opisuje Jezusa jako wędrowca i nauczyciela w synagogach Galilei, uwydatnia charakter, jaki ma Ewangelia według św. Łukasza. Jest to opowiadanie o wydarzeniach, które rozumiano jako wypełnienie przez Boga planu zbawienia człowieka. Świadkiem i sługą słowa jest ten człowiek, który najpierw poznaje słowo, a następnie je stosuje i dlatego może głosić i nauczać. Łukasz w porządku chronologicznym i logicznym prezentuje działanie Boga, który daje obietnice i je wypełnia.
Opisane wydarzenia są częścią Bożego planu zbawczego. Autor zaprasza czytelników, by na jego naukę głoszącą zbawienie- odpowiedzieli wiarą. Jezus, napełniony Duchem Świętym nad Jordanem, rozpoczął misyjną służbę Syna Bożego- Mesjasza. Objawił wszechstronnie swój mesjański charakter przez głoszenie Ewangelii w synagogach Galilei i przez liczne cuda. Doświadczył też niezrozumienia i odrzucenia ze strony różnych ludzi. W swojej działalności udał się też do rodzinnego miasta- Nazaretu. Tam zaproszona Jezusa do czytania i przemawiania podczas nabożeństwa.
Wszyscy byli zaskoczeni Jego znajomością i zrozumieniem Pisma. Podczas nabożeństw, które odprawiano w szabat, śpiewano Psalmy i recytowano modlitwy: Szema Jisrael- słuchaj Izraelu i Szemone Esre- Osiemnaście błogosławieństw. Następnie czytano fragmenty Tory (Tora to pięć pierwszych ksiąg Biblii (stąd także Pięcioksiąg, Pentateuch), najważniejszy tekst objawiony judaizmu. Głównym tematem Tory jest Przymierze pomiędzy Bogiem a narodem Izraela za pośrednictwem Mojżesza zawarte podczas wędrówki z niewoli egipskiej do Ziemi Obiecanej) i Proroków oraz słuchano kazania na temat czytanych fragmentów.
Tym razem Jezus w Nazarecie przeczytał fragment proroctwa Izajasza i jako wyjaśnienie tego tekstu powiedział: „Dziś w waszych uszach spełniło się to Pismo”. Zebrani w synagodze w Nazarecie usłyszeli słowa dawnego proroctwa oraz usłyszeli oświadczenie Mesjasza: „Duch Pana nade mną”. Jezus zdaje się mówić do nich i do nas: „Widzicie człowieka, który jest waszym Bogiem, Ojcem, Najwyższym, Świętym. Widzicie teraz równocześnie Boga i człowieka”.
Jestem oczekiwanym przez was wypełnieniem obietnicy. Proroctwo, które odczytał Jezus, według Judejczyków (Żydów) miało wypełnić się w erze mesjańskiej, lecz mieszkańcy Nazaretu nie dostrzegli przed sobą Mesjasza, ani Jego czasów. Po wysłuchaniu Jezusa zebrani w synagodze podzielili się na tych, którzy głośno dopuszczali możliwość spełnienia się odczytanych słów Izajasza, i tych, którzy w myślach odrzucali możliwość, żeby Mesjasz będzie pochodził z ich miasteczka.
Trudnością w przyjęciu tej prawdy był fakt, że znali oni Jezusa jako „syna Józefa”. Dlatego Jezus opuścił Nazaret, a przeniósł się do Kafarnaum, które stało się głównym ośrodkiem misyjnym Chrystusa. Jak słucham słowa Bożego podczas Liturgii? Czy przyjmuję słowo Boże i wierzę mu?
Józef Michalski