Kolejny Festiwal „Ciechanowska Jesień Poezji” przeszedł do historii i zostanie zapamiętany jako jeden z najlepszych, pomimo trudnego czasu pandemii. Ale od początku. Największe swoje przedsięwzięcie w roku, Związek Literatów na Mazowszu zorganizował w dniach 8-9.10.2021 w porozumieniu z Muzeum Romantyzmu w Opinogórze, Muzeum Szlachty Mazowieckiej w Ciechanowie oraz Miejską Biblioteką Publiczną w Ciechanowie, przy wsparciu finansowym Urzędu Miasta Ciechanów i Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego.
Dzień pierwszy
Rozpoczął się spotkaniem organizacyjnym w bibliotece. Festiwal otworzyła dr Teresa Kaczorowska, prezes Związku Literatów na Mazowszu. Następnie literaci, wśród których znalazło się dwóch profesorów i troje doktorów, udali się do 13 szkół na spotkania autorskie, w których uczestniczyło grubo ponad pół tysiąca uczniów i studentów. Poetów nie przyjęła, pomimo wcześniejszych ustaleń, jedynie Szkoła Podstawowa nr 3 im. Orła Białego, w której swoją twórczość mieli prezentować Anna Alina Lebioda z Bydgoszczy oraz Marek Piotrowski z Ciechanowa.
To nie pierwsze kłopoty podczas „Ciechanowskiej Jesieni Poezji” z tą właśnie szkołą i duży zawód dla autorów, którzy spędzili dużo czasu na przygotowaniach. W Państwowej Szkole Zawodowej im. Ignacego Mościckiego zaprezentował się prof. Krzysztof Szatrawski z UWM w Olsztynie, autor tekstów do piosenek Krzysztofa Krawczyka, dzięki którym stał się właścicielem Złotej Płyty. LO im. Zygmunta Krasińskiego odwiedził prof. Kazimierz Świegocki z Warszawy, natomiast LO nr 2 im. A Mickiewicza, Alina Lassota z Wilna i Wiktor Golubski z Ciechanowa.
Do Zespołu Szkół nr 1 im. Józefa Bema pojechał Miłosz Manasterski z Warszawy, poeta i komentator polityczny TVP Info, natomiast do Zespołu Szkół nr 3 in. S. Staszica – Erazm Stefanowski z Augustowa. Juliusza Erazma Bolka z Warszawy przyjął Zespół Szkół Technicznych im. Stanisława Płoskiego. Barbara Sitek-Wyrembek zaprezentowała się w SP nr 1, Anna Humięcka i piszący te słowa Dariusz Węcławski w SP nr 4, dr Piotr Kaszubowski z Przasnysza w SP nr 5, Alicja Patey-Grabowska z Warszawy i dr Teresa Kaczorowska w SP nr 6, a Maria Duszkaz Sieradza oraz dr Lidia Lachowska z Pułtuska w SP nr 7.
W tym czasie dr Dariusz Lebioda z Bydgoszczy poprowadził warsztaty literackie dla młodzieży w MBP w Krzywej Hali. W Zespole Szkół Rolniczych im. Aleksandra Świętochowskiego w Gołotczyźnie spotkanie autorskie poprowadził Andrzej Zawadzki z Warszawy, natomiast w Szkole Podstawowej w Gumowie Ewa Stangrodzka-Kozłowska z Ciechanowa. Wszystkie spotkania były niezwykle udane. W SP nr 4, wspólnie z Anną Humięcką przeprowadziliśmy też dwa konkursy poetyckie, a bardzo aktywna i wdzięczna młodzież, pani z biblioteki oraz pani dyr. Barbara Kamińska wspólnie z nami stworzyli unikalną i niepowtarzalna atmosferę. Podkreślić należy, że festiwal uświetnili poeci z tytułami naukowymi: dwóch profesorów oraz czworo doktorów z całej Polski, a obok nich ja – skromny doktorant.
W następnej kolejności literaci udali się śladami Teodora Leonarda Młynarskiego w Ciechanowie, redaktora „Głosu Ciechanowa” i „Pięciu Rzek”, byłego dyrektora „Krasiniaka”, aż do jego grobu na cmentarzu. W Muzeum Szlachty Mazowieckiej, pośród scenerii wystawy kilkuset „świętych obrazów”, odbyła się promocja 23 numeru „Ciechanowskich Zeszytów Literackich”, którego głównym bohaterem był T.L. Młynarski. Z tej okazji wygłoszone zostały związane z nim trzy prelekcje: dr Teresy Kaczorowskiej, Ewy Krysiewicz i Barbary Bielastej.
Uczestnicy mogli podziwiać wystawę poświęconą tej postaci. Dr Kaczorowska przypomniała, że pomimo ogromnych zasług, pewnym cieniem na Młynarskim kładzie się ujawniona ostatnio przez IPN jego współpraca z organami bezpieki PRL. Pierwszy dzień festiwalu zakończył się w Hotelu Olimpijskim promocją książki Marioli Kokowskiej z Warszawy, członka ZLM pt. „Melodie z mazowieckiego dworku”, poświęconej Tekli Bądarzewskiej związanej z Mławą kompozytorce utworów salonowych i pianistce.
Jej najsłynniejszy utwór La prièred’unevierge czyli Modlitwa dziewicy, nagrywany i wykonywany jest do dziś. Mieszkający w USA niemiecki kompozytor Kurt Weill, autor „Opery za trzy grosze”, wykorzystał tę kompozycję w jednej ze swych oper, granej do dziś w ponad 80 krajach świata, a w Korei Północnej wydano kasetę VHS z aranżacją Modlitwy dziewicy w wykonaniu zespołu „Pohonbo”, natomiast pierwszy w historii album z jej kompozycjami ukazał się w Japonii. Jeden z kraterów na Wenus został nazwany Bądarzewska, a ona sama spoczywa na Powązkach.
Noc poetów
W Nocy Poetów w Hotelu Olimpijskim uczestniczyli wszyscy wymienieni twórcy oraz goście z Mławy: Bożena i Cezary Sala, jak i Wiesława Palewska, oraz z Działdowa – prezes „Działdowskiej Kuźni Słowa” Renata Buczyńska, nazwana przeze mnie, jako współprowadzącego (z dr. Kaczorowską) ku aplauzowi zgromadzonych, Kapłanką „Świątyni Poezji” w Drzazgach, oraz Sylwia Kaczmarczyk, Anna Barbara Czuraj-Struzik i Halina Karlsson. Swój wiersz zaprezentowała także Ewa Puternicka, Amelia Pudzianowska z Radomia oraz literat z Płocka Krzysztof Bienkowski. Poeci dyskutowali w Hotelu Olimpijskim do późnych godzin nocnych. Muzycznie Noc Poetów uświetnił kompozytor utworów ze słowiańską duszą i pianista Tomasz Kowalczyk z Leszna oraz Jakub Krzemiński, uczeń ZPOSM I i II st. Nr 3 im. G. Bacewicz w Warszawie.
Dzień II
Drugi dzień festiwalu odbył się w Muzeum Romantyzmu w Opinogórze. Literaci zwiedzili krypty pod opinogórskim kościołem ze szczątkami Zygmunta Krasińskiego, oddając hołd romantycznemu wieszczowi złożeniem kwiatów i zapaleniem znicza. Kwiaty złożono i znicz zapalono także na grobie Janusza Królika, wieloletniego kustosza muzeum. Poeci zwiedzili muzeum z przewodnikiem, a chętni mogli podziwiać wystawę światowej sławy malarza współczesnego Zdzisława Beksińskiego. Następnie uczestnicy wzięli udział w kolejnym „Spotkaniu z Literaturą” w dworze Krasińskich, której gościem była Alicja Patey-Grabowska z Warszawy, znana autorka wierszy dla dzieci, która przeżyła Powstanie Warszawskie i niemiecki obóz koncentracyjny. Spotkanie poprowadziła dr Teresa Kaczorowska. Pani Alicja ujęła zgromadzonych barwnymi i sugestywnymi opowieściami, jak należy uczyć przedszkolaków języka poetyckiego.
W ramach festiwalu rozstrzygnięto także II Ogólnopolski Konkurs Poetycki dla młodzieży „O Laur Zygmunta z Opinogóry, na który wpłynęło 76 prac poetyckich z całej Polski, od Bałtyku po Tatry, od zachodniej Wielkopolski po wschodnie kresy Podlasia i Lubelszczyzny.Jury w składzie:dr Piotr Kaszubowski (przewodniczący) – Przasnysz, Marek Piotrowski i Dariusz Węcławski, po ocenie nadesłanych utworów i konstruktywnej dyskusji, postanowiło przyznać następujące nagrody:
- I nagrodę – w wysokości 600 PLN
- II nagrodę – w wysokości 500 PLN
- III nagrodę – w wysokości 300 PLN
Jury przyznało też dwa równorzędne wyróżnienia w wysokości po 200 PLN.
Przyznane zostały również dwie nagrody specjalne:
- nagrodę za wiersz o Ciechanowie w wysokości 500 PLN, ufundowana przez Prezydenta Miasta Ciechanów
- oraz nagrodę za wiersz inspirowany postacią lub twórczością Zygmunta Krasińskiego, w wysokości 500 PLN, ufundowana przez Muzeum Romantyzmu w Opinogórze.
Laureatkami okazały się same kobiety, wszystkie urodzone już w XXI wieku, niezwykle utalentowane autorki dojrzałych wierszy. Wygrała Amelia Pudzianowska z Radomia – „Pu-dzia-no-wska!!!”, jak entuzjastycznie ją zapowiedziałem. Z takim nazwiskiem się nie przegrywa! Najmłodsza 15-letnia Ewa Graszkiewicz (III nagroda) przybyła ze wspaniałymi rodzicami z Warszawy. Obydwie nagrody specjalne zdobyła pogodna Kasia Jaroszewska, która pomimo ciężkiej choroby dotarła z Kujaw z mamą transportem sanitarnym i zaprezentowała chwytający serce, dojrzały wiersz o Krasińskim, w którym odbijała się jej choroba. Nagrodę wręczył jej dyrektor Muzeum Romantyzmu Roman Kochanowicz. Z Poznania przyjechała z partnerem wyróżniona Rozalia Dmochowska. Aleksandra Majówka z Chełma (II nagroda), przysłała film z podziękowaniami i swoim wierszem konkursowym. Nie mogła też przybyć wyróżniona Dominika Liszkiewicz z Piły, laureatka III nagrody rok temu. Utalentowane, młode laureatki, poetki XXI wieku – polska poezja nie umiera! Poetki otrzymały też nagrody rzeczowe z rąk Olgi Pabich, Kierownik Wydziału Kontaktów Społecznych Urzędu Miasta Ciechanów.
Kapituła Medalu Zygmunta Krasińskiego przyznała to honorowe wyróżnienie już po raz trzeci. Tym razem medal otrzymał Waldemar Łysiak, autor m.in. znanej i popularnej trylogii „łotrzykowsko-heroicznej”. Odznaczony, ze względu na wiek i stan zdrowia nie mógł przybyć do Opinogóry, ale telefonicznie przekazał podziękowania.
Ostatnim akordem festiwalu był wystawiony w Oranżerii, przyprawiający o dreszcze, obłędny spektakl “Norwid, celui qui veutvoir” czyli „Norwid Wizjoner”, w wykonaniu francuskich i polskich artystów z Paryża, Marsylii i Meudon, firmowany przez Stowarzyszenie Przyjaźni Polsko-Francuskiej Sekwana-Łydynia, kierowane przez Julitę Bouloc.
Jego premiera miała miejsce latem w Paryżu. Pianistka o zaczarowanych dłoniach, aktorka tańcząca i walcząca, śpiewaczka liryczna hafciarka, aktor podróżnik, poeta korespondent, walizki podróżne pełne wspomnień, fortepian Chopina, struny wrażliwe, czarno-białe ubrania, czerwony niedokończony szalik, czas robiony na drutach, gramofon z bijącym sercem, podświetlone drążki, dwieście świeczek, zakurzona gwiazdami czaszka, klepsydra z piaskiem z pustyni, szabla na wiatr, sól z morza, ukwiecone haiku, chińskie cienie, rozbudzeni lunatycy, unoszące się dusze,widok z okna na Sekwanę, dyktafon, satelita, przenikające się dwa języki… i to wszystko razem sprowokowało, jak za dotknięciem czarodziejskiej różdżki, zrealizowanie tej ceremonii teatralnej ponadczasowej o dwustuletnim Norwidzie Wizjonerze który powraca do naszej pamięci wybiegając w przyszłość -tak scharakteryzował widowisko jego reżyser Laurent Schuh.
W Opinogórze wystąpili:
Daria Aymé-Martin Birczyńska, Justyna Chmielowiec, Alexandre Ginoyer, wędrowny poeta Henryk Kamiński oraz robiąca największe wrażenie AurélieImbert z Marsylii, „tańczący anioł”, postać o dwu twarzach oraz wielu parach rak i nóg, która jakby wyszła z jednego z obrazów znajdującej się obok wystawy Zdzisława Beksińskiego. Aktorzy otrzymali z rąk prezes Kaczorowskiej i moich najnowszy numer „Ciechanowskich Zeszytów Literackich”. Obiecałem też AurélieImbert, która po spektaklu czarowała uśmiechem do złudzenia przypominającym uśmiech brazylijskiej gwiazdy Lucélii Santos, grającej w latach 80-tych urzekającą „Niewolnicę Isaurę”, mój wiersz o Norwidzie i Chopinie oraz tomik poezji.
Festiwal się rozrasta i kwitnie, konkurs „O Laur Zygmunta z Opinogóry” ma coraz większy prestiż, „Ciechanowskie Zeszyty Literackie” przez lata „utyły” ze stu do ponad trzystu stron. Z optymizmem patrzymy w przyszłość. Oby nie zabrakło mecenasów i ludzi wspierających kulturę. W tym roku szczególne podziękowania należą się prezydentowi miasta Krzysztofowi Kosińskiemu i kierownik Oli Pabich, bez których zaangażowania i pomocy Związek Literatów na Mazowszu nie dałby rady zrealizować tak wymagającego i wszechstronnego przedsięwzięcia.
Dariusz Węcławski
Zdjęcia: Ciech24.pl